Wat is een explosie?

Een explosie is een (zeer)snelle verbranding van een brandstof.
Voor een explosie zijn alle 5 de zijden van de brandvijfhoek benodigd.

brandvijfhoek

  • Zuurstof
  • Brandstof
  • Mengverhouding (tussen zuurstof en brandstof)
  • Ontstekingsenergie/ontbrandingstemperatuur
  • Katalysator, is een stof die de brand kan versnellen of vertragen
ATEX

Het begrip ATEX heeft betrekking op alle situaties waar kans bestaat op gas- en stofontploffingsgevaar. De afkorting ATEX is afkomstig van de Franse woorden ATmosphère EXplosible. Een explosiegevaarlijke omgeving. Bedrijven die werken in explosiegevaarlijke omgevingen moeten maatregelen nemen om hun werknemers op een veilige manier te kunnen laten werken. Hiervoor zijn twee ATEX normen opgesteld.

Deze normen beschrijven onder andere de veiligheidseisen waar werkgevers of eigenaren van ATEX-installaties aan moeten voldoen. Hierbij kan je denken aan het indelen van ATEX zones, een overzicht maken van de aanwezige explosieve stoffen, opleiden en certificeren van personeel en natuurlijk op de juiste manier aanleggen, inspecteren en onderhouden van hun installaties. Dit wordt omschreven in ATEX richtlijn 153 (1999/92/EG en voorheen ATEX 137)

In de tweede ATEX richtlijn, ATEX richtlijn 114 (2014/34/EU en voorheen ATEX 95) staat aan welke normen apparatuur moet voldoen die gebruikt worden in explosiegevaarlijke omgevingen. Producten die voldoen aan de eisen van de ATEX 114 richtlijn zijn te herkennen aan het CE logo in combinatie met het onderstaande logo.

Explosiegevaarlijke gebieden moeten duidelijk gemarkeerd worden met een waarschuwingsdriehoek met de letters EX

Markeringen

Explosieveilige producten zijn ingedeeld in verschillende veiligheidsklassen. Zo wordt er eerste een splitsing gemaakt tussen ondergronds en bovengronds gebruik. Dit wordt aangegeven met een romeinse I (ondergronds) of II (bovengronds)

Vervolgens wordt aangegeven voor welke verschillende brandstoffen het armatuur geschikt is gassen, dampen en nevels enerzijds en stof anderzijds.

Gassen dampen en nevels zijn ingedeeld in 3 verschillende zones. Zone 0 / zone 1 / zone 2. Vaste stoffen worden ook in 3 verschillende zones. Zone 20 / zone 21 / zone 22 waarbij de eerstgenoemde zone de hoogste veiligheidsklasse is.

Indeling van explosieveilige apparatuur conform de ATEX richtlijnen

Product classificatie

Brandbaar medium

Kans op een explosieg-evaarlijke atmosfeer en de duur daarvan

Classificatie van gevaarlijke gebieden

Materieel groep

Materieel categorie

Product beschermings-niveau (EPL)

Gassen, dampen, nevels

Voortdurend, frequent of gedurende langere periode

>1000 uur per jaar

>10% bedrijfsuur

Zone 0

II

1G

Ga

Gassen, dampen, nevels

Aanzienlijk bij normaal gebruik 10 tot 1000 uur per jaar 0,1% tot 10% bedrijfsuur

Zone 1

II

1G, 2G

Ga, Gb

Gassen, dampen, nevels

Gering en alleen voor korte tijd 
<10 uur per jaar
<0,1% bedrijfsuur

Zone 2

II

1G, 2G, 3G

Ga, Gb, Gc

Stof

Voortdurend, frequent, of gedurende langere perioden
>1000 uur per jaar
>10% bedrijfsuur

Zone 20

II

1D

Da

Stof

Aanzienelijk bij normaal gebruik 10 tot 1000 uur per jaar 0,1% tot 10% bedrijfsuur

Zone 21

II

1D, 2D

Da, Db

Stof

Gering en alleen voor korte tijd 
<10 uur per jaar
<0,1% bedrijfsuur

Zone 22

II

1D, 2D, 3D

Da, Db, Dc

Na de letters Ex volgt er een lettercombinatie waarmee de wijze van  bescherming aangeduid wordt. 

Code

Beschermingswijze

Geschikt voor zone

Ex d

Drukvast

1, 2

Ex e

Verhoogde veiligheid

1, 2

Ex ia
Ex ib
Ex ic
Ex iaD
Ex ibD
Ex icD

Intrinsiek veilig

0, 1, 2
1, 2
2
20, 21, 22
21, 22
22

Ex ma
Ex mb
Ex mc
Ex MaD
Ex MbD
Ex mcD

Ingegoten

0, 1, 2
1, 2
2
20, 20, 22
21, 22
22

Ex p

Overdruk

1, 2
21, 22

Ex q

Zandvulling

1, 2

Ex o

Olievulling

1, 2

Ex nA

Niet vonkend

2

Ex ta
Ex tb
Ex tc

Bescherming door behuizing

20, 21, 22
21, 22
22

De gas en stofgroepen worden weergegeven met codes IIA, IIIA, IIB, IIIB of IIC, IIIC
Voor gasgroepen zijn er minimum ontstekingsenergieën bepaald.
Voor stofgroepen worden de categorieën vastgesteld aan de hand van de grote van stofdeeltjes en de geleidbaarheid ervan.

Gasgroepen

IIA: Ontstekingsenergie 200uJ (bijv. butaan, propaan, kerosine)
IIB: Ontstekingsenergie 60uJ (bijv. ethyleen, zwavelwaterstof, ethylether)
IIC: Ontstekingsenergie 20 uJ (bijv. acetyleen, waterstof)

Stofgroepen

IIIA: Vaste stoffen met een deeltjesgrootte > 0,5mm (bijv. graanstof)
IIIB: Niet-geleidende vaste stoffen met een deeltjesgrootte < 0,5mm (bijv. steenkool stof)
IIIC: Geleidende vaste stoffen met een deeltjesgrootte < 0,5 mm (bijv. metaal stof)

Temperatuurklasse

Iedere brandstof-luchtmengsel heeft zijn eigen ontstekingstemperatuur. Deze temperatuur is de minimale temperatuur waarmee het mengsel ontstoken kan worden. De temperatuur die op het armatuur wordt weergegeven moet altijd lager zijn dan de ontstekingstemperatuur van het brandstof-luchtmengsel.
Gasexplosieveilig materiaal is ingedeeld in temperatuurklasse.

  • T1 – 450 °C
  • T2 – 300 °C
  • T3 – 200 °C
  • T4 – 135 °C
  • T5 – 100 °C
  • T6 –  85 °C

Stofexplosieveilig materiaal is niet ingedeeld in temperatuurklassen. Hierbij wordt de maximale oppervlakte temperatuur (verplicht) op het label of de tekstplaat benoemd.

TLight assortiment

Binnen het TLight assortiment hebben wij enkele explosieveilige armaturen opgenomen. Acquex LED, Strongex LED, Orex LED en de Kratex LED

Acquex Led (voorbeeld)

Ex II 3 G Ex nA IIC T6 Gc
  • II = categorie II – Bovengrondse installatie
  • 3G = Categorie 3 Gas
  • Ex = Explosieveilig
  • nA = Beschermingswijze: non arcing, niet vonkend: alleen geschikt voor normaal niet vonkend materieel.
  • IIC = Gasgroepen, ontstekingsenergie 20 uJ
  • T6 = Temperatuurklasse: Maximaal toelaatbare oppervlakte temperatuur 85 °C
  • Gc= EPL (Explosion Protection Level) Gering en alleen voor korte tijd <10uur per jaar <0,1% bedrijfsduur

Ex II 3 D Ex tc IIIC T85ºC Dc IP66

  • II = categorie II – Bovengrondse installatie
  • 3D = Categorie 3 stof (Dust)
  • Ex = Explosieveilig
  • t = Beschermingswijze: tight – ofwel beveiliging door behuizing
  • IIIC = Geleidende <1000 Ohm vaste stoffen < 0.5mm  
  • T85 ºC = Maximale oppervlakte temperatuur van 85°C
  • Dc = EPL (Explosion Protection Level) Gering en alleen voor korte tijd <10uur per jaar <0,1% bedrijfsduur

IP66= IP klasse 66

Kratex LED
EX II 2 G Ex db IIC T6 Gb
EX II 2 D Ex tb IIIC T85 Db

ACQUEX LED

II 3G Ex nA IIC T6 Gc

II 3G Ex nA IIC T6 Gc II 3D Ex tc IIIC T85 Dc IP66

Orex 1
Ex II 2G Ex eb mb op is IIC T5 Gb
Ex II 2D Ex tc op is IIIC T105 Db

Ex II 3G Ex ec op is IIC T5 Gb
Ex II 3D Ex tc op is IIIC T105 Dc

Orex 2
Ex II 3D Ex tc op is IIIC TX Dc
Ex II 3G Ex ec op is IIC TX Gc
Ex II 2D Ex tb op is IIIC TX Db